Kỹ thuật viên sơn Lê Mạnh Tiến – Đại lý ô tô Bắc Giang Ford chia sẻ: “Trước đây, khi làm ở gara ngoài thường xuyên làm việc với sơn gốc dầu nên hay bị đau đầu, mùi rất nặng, mà độ bền sơn không cao nhưng từ khi vào Bắc Giang Ford làm việc đã chuyển sang sử dụng công nghệ sơn gốc nước của Đức. Tôi thấy hiệu quả vượt trội, bền màu hơn và đặc biệt không có mùi như sơn gốc dầu.”

1. Các loại sơn đang được sử dụng hiện nay

Ở cả thị trường dân dụng và công nghiệp, người tiêu dùng có thể lựa chọn một trong hai loại sơn là:

- Sơn gốc nước (lớp phủ gốc nước).

- Sơn gốc dầu (Lớp phủ dựa trên dung môi).

2. Thế nào là sơn gốc dầu

Sơn gốc dầu là sơn có gốc dung môi, còn gọi là “Alkyd”, các lớp phủ gốc dung môi chứa hàm lượng các hợp chất hữu cơ cao hơn các lớp phủ gốc nước. Những dung môi hoặc hợp chất này tạo điều kiện thuận lợi cho việc thi công, làm khô, hình thành màng sơn trên bề mặt đồ vật. Thông thường Polyme được sử dụng làm chất tạo màng trong sơn nhiều nhất là: nhựa acrylic, nhựa vinyl, nhựa epoxy…. Một nhóm quan trọng của vật liệu polyme là nhựa epoxy, là sản phẩm đa tụ từ hợp chất chứa nhóm epoxy. Nếu chưa đóng rắn nhựa epoxy là nhựa nhiệt dẻo không màu và có màu vàng sáng, nó sẽ tồn tại ở các dạng theo khối lượng phân tử:

Rắn: M > 800

Đặc: 450< M < 800

Lỏng: M < 450

Các loại sơn phủ thông thường đã sử dụng sẵn có hàm lượng dung môi VOC khoảng 84% (và 16% chất rắn). Tuy nhiên, khi các hợp chất này bay hơi, chúng giải phóng các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) vào bầu khí quyển, dẫn đến mùi nặng và tác động độc hại đến môi trường. Các quy định nghiêm ngặt hơn về môi trường đã yêu cầu các nhà sản xuất sơn phải giảm đáng kể hàm lượng VOC trong sơn của họ.

Sơn gốc dầu được làm từ alkyd (tổng hợp) hoặc lanh (dầu tự nhiên). Sơn phủ Alkyd phổ biến hơn vì chúng ít tốn kém và cứng hơn so với sơn dầu tự nhiên. Các ứng dụng phổ biến cho lớp phủ gốc dầu bao gồm:

- Khu dân cư trang trí, cửa ra vào, tủ và đồ nội thất;

- Cửa và lan can bằng kim loại;

- Thiết bị công nghiệp và bảo trì kết cấu thép.

3. Thế nào là sơn gốc nước

Sơn gốc nước, thường được gọi là acrylics trong nước, được sản xuất với dung môi là nước. Sơn phủ gốc nước điển hình bao gồm khoảng 70% nước (và 20% chất rắn) và 10% dung môi. Xét về nhiều mặt, sơn gốc nước vượt trội hơn so với các loại sơn gốc dầu. Hiện nay, sơn phủ gốc nước chiếm khoảng 80% lượng sơn được bán trên thị trường dân dụng. Ngoài ra, loại sơn này đã được sử dụng trong tất cả các loại ứng dụng công nghiệp, bao gồm sơn bảo dưỡng cho thép và bê tông, sơn ô tô, sơn máy bay….

Lớp phủ acrylic trong nước (còn được gọi là lớp phủ cao su acrylic) thân thiện với môi trường hơn, là lựa chọn thay thế tăng sự thân thiện với người dùng . Sau đây là danh sách những lợi ích và ưu điểm của việc sử dụng sơn acrylic phủ nước trong cả ứng dụng dân dụng và công nghiệp:

- Hàm lượng hữu cơ dễ bay hơi (VOC) thấp hơn, dẫn đến ít tác động đến môi trường hơn. Sơn ít độc hại hơn rất quan trọng, nồng độ cao có thể tồn tại trong không khí rất lâu sau khi sơn hoặc sơn lại hoàn thành;

- Ít mùi. Một lợi thế chính khi sơn nội thất hoặc những khu vực thông gió kém;

- Thời gian khô nhanh tạo điều kiện cho việc thi công lớp thứ hai, sơn gốc nước có thời gian khô rất nhanh và có thể sẵn sàng để sơn lại sau 2 giờ;

- Độ bền vượt trội so với sơn gốc dầu;

- Giảm hoặc không có nguy cơ hỏa hoạn do xử lý các dung môi dễ cháy;

- Lau dọn dễ dàng và an toàn hơn: Những loại sơn này cũng rất dễ làm sạch, ít hoặc không có mùi, tăng sự an toàn và thân thiện với trẻ em. Sơn gốc nước làm giảm phát thải VOC, cải thiện chất lượng không khí và giảm nguy cơ sức khỏe cho tất cả những người có liên quan;

- Xử lý ít nguy hiểm hơn;

- Hiệu suất đã được chứng minh trong các ứng dụng dân dụng và công nghiệp;

- Sản phẩm mới và cải tiến: Việc chuyển đổi sang sơn nước đã thúc đẩy các công ty sơn phát triển các sản phẩm mới .

- It cần lớp sơn trong hơn: Đối với nhiều màu và sọc, sơn nước có lợi thế hơn khi phun do lớp sơn mỏng hơn, sẽ cần ít lớp sơn phủ hơn để làm đều bề mặt cho các lớp khác nhau.

- Sạch / sáng hơn sơn gốc dầu: Khi sơn bằng sơn nước, sơn ướt có xu hướng có màu khác với màu thật. 

4. Tại sao chuyển đổi từ sơn gốc dầu sang sơn nước Sơn trong công nghệ ô tô

Sơn gốc nước là sự phát triển và thay thế tất yếu cho sơn gốc dầu. Ở các nước phát triển, sơn gốc nước đã thay thế hoàn toàn sơn gốc dầu trong quy trình sửa chữa ô tô.

4.1 Có 3 nguyên nhân quan trọng cho sự chuyển đổi này:

- Bảo vệ môi trường: Sơn gốc nước giúp giảm 90% lượng VOC thải ra môi trường.

- Bảo vệ sức khỏe kỹ thuật viên: ngành sơn ô tô luôn được coi là ngành độc hại, kỹ thuật viên làm việc với tâm lý lo lắng cho sức khỏe. Tuy nhiên, khi sử dụng sơn gốc nước, kỹ thuật sơn ô tô có thể cảm nhận rõ ràng sự thay đổi về sức khỏe trong quá trình làm việc. EPA tuyên bố rằng các rủi ro sức khỏe của VOC bao gồm: “Kích ứng mắt, mũi và cổ họng; nhức đầu, mất phối hợp, buồn nôn; tổn thương gan, thận và hệ thần kinh trung ương. Một số chất hữu cơ có thể gây ung thư ở động vật; một số bị nghi ngờ hoặc được biết là gây ung thư ở người. ”

- Phun sơn xe ít bị lỗi trong quá trình phun, màu sắc sau khi phun ổn định giúp kỹ thuật viên làm việc tốt hơn.

4.2 Quy trình sơn gốc nước ô tô

Quy trình sơn gốc nước ô tô
Tổng thể quy trình sơn gốc nước và sơn gốc dầu trong sơn sửa ô tô là giống nhau. 

Sự khác biệt trong quy trình phun màu:
- Sơn gốc dầu: phun sơn và chờ khô tự nhiên.
- Sơn nước: sau khi phun sơn xong thổi khô.

4.3 Một số điểm khác biệt của bộ thiết bị sơn gốc nước

- Súng phun sơn: có độ lan tỏa lớn do sơn gốc nước có tỷ trọng cao hơn, chất liệu chế tạo súng có khả năng chống rỉ tốt;

Phòng phun sơn: việc xử lý bụi của phòng sơn đối với sơn gốc nước cần được xử lý bụi và hơi nước tuyệt đối hơn so với sơn gốc dầu. Ngoài việc vệ sinh, xử lý lọc âm trần và lưới lọc, hệ thống xông hơi cần bổ sung thêm các bộ lọc 3 cấp;

Súng thổi khí: đây là thiết bị bắt buộc phải có trong quá trình phun sơn nước;

Các thiết bị khác vẫn giống như sơn gốc dầu, không có nhiều khác biệt.

4.4 Ứng dụng công nghệ sơn gốc nước tại Việt Nam

Sơn gốc nước đã được sử dụng ở Việt Nam từ lâu nhưng chưa được sử dụng phổ biến vì như:

- Màu khô và ướt khác nhau nên đòi hòi trình độ kỹ thuật sơn phải cao và giàu kinh nghiệm; 

- Thời gian phun lâu hơn sơn gốc dầu;

- Chưa đầu tư công nghệ và cơ sở vật chất tương xứng, đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật khi sử dụng dòng sơn này.

4. Một số chia sẻ của kỹ thuật viên sơn về dòng sơn gốc nước.

- Kỹ thuật viên Trần Anh Tuấn - Công ty TNHH MTV Kỹ thuật máy bay (VAECO) chia sẻ: “Tôi đã làm việc với sơn lót gốc nước trong ngành công nghiệp máy bay hơn 20 năm. Nó có thể được sử dụng trên máy bay bay 600+ dặm / giờ Tôi nghĩ nó rất bền để sử dụng trên ô tô.”

- Kỹ thuật viên Lê Mạnh Tiến – Đại lý ô tô Bắc Giang Ford chia sẻ: “Trước đây, khi làm ở gara ngoài thường xuyên làm việc với sơn gốc dầu nên hay bị đau đầu, mùi rất nặng, mà độ bền sơn không cao nhưng từ khi vào Bắc Giang Ford làm việc đã chuyển sang sử dụng công nghệ sơn gốc nước của Đức. Tôi thấy hiệu quả vượt trội, vừa bền hơn, màu sơn thật hơn và đặc biệt không có mùi nặng như sơn gốc dầu.”

Trong bài viết trên đây, Bắc Giang Ford đã cung cấp thêm thông tin hữu ích về hai dòng sơn này tới các bạn. Hi vọng, với những kiến thức này sẽ giúp các bạn lựa chọn được sản phẩm sơn ưng ý phù hợp với nhu cầu của bản thân và gia đình.